ปัจจัยและกิจกรรม กระบวนการ ที่มีผลต่อพึงพอใจในงาน ความสุขและคุณภาพชีวิตบุคลากรสาธารณสุข ในสังกัดสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดพะเยาที่มีอิทธิพลต่อความพึงพอใจในงาน ความสุขและคุณภาพชีวิต ที่มีผลการบริหารและพัฒนาบุคลากร ของบุคลากรสาธารณสุขในจังหวัดพะเยาจากการสำรวจความพึงพอใจในงานให้บริการสุขภาพแก่ประชาชนบุคคลกร สาธารณสุข ในจังหวัดพะเยา ในใน5 ปีที่ผ่านมา ปี พ.ศ.2555 พบว่า มีความพึงพอใจในงานและ ความสุขร้อยละ 78 , 78.89 ,77.85 และ80.02ตามลำดับ และผลการศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อความสำเร็จในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ด้านความพึงพอใจ ความสุข และคุณภาพชีวิต ของบุคลากรสาธารณสุขจังหวัดพะเยา ปี 2555พบว่าระดับความพึงพอใจต่อความสำเร็จการบริหารงานบุคลากรสาธารณสุข ร้อยละ 68.55 มีความสุขในงานและคุณภาพชีวิต ร้อยละ 73.18 เพื่อการบริหารและพัฒนาบุคลากรโดยจัดให้มีแนวทางในการวางแผนการจัดกิจกรรม ต่างๆให้เหมาะสมสอดคล้องกับความพึงพอใจ ความสุข และคุณภาพชีวิต ของบุคลากรสาธารณสุขจังหวัดพะเยา ทั้งนี้ผลที่ได้จากการศึกษาจะนำไปปรับปรุง พัฒนากิจกรรม แผนงาน/โครงการ พัฒนาศักยภาพ สมรรถนะ กิจกรรมพัฒนาด้านสุขภาวะแนวพุทธ และสถานที่ทำงานที่มีความสุข ( Happy workplace )ส่วนตัวแปรตาม คือ กิจกรรม กระบวนการใดบ้างที่มีอิทธิพลต่อความพึงพอใจในงาน ความสุขและคุณภาพชีวิตของบุคลากรสาธารณสุขจังหวัดพะเยา
วิธีการศึกษา ศึกษาโดยใช้ รูปแบบกึ่งทดลอง ( Quasi Experiment )โดยการสำรวจความคิดเห็นจากเครื่องมือที่สร้างขึ้นเป็น แบบสอบถาม ลิเคริ์ทสเกล (Likert’s Scale)ที่พัฒนาประยุกต์ จากแนวคิดความพึงพอใจ และสุขภาวะองค์รวมแนวพุทธ จากกรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข และ การจัดกิจกรรม กระบวนการพัฒนาทรัพยากรบุคคล ตามแผนงานโครงการและกิจกรรมต่างที่จัดให้กับบุคลากร โดยวัดผลจากความคิดเห็นจากการตอบแบบสอบถามก่อนและหลังและเชิงคุณภาพจากการวิเคราะห์เนื้อหาจากความคิดเห็นซึ่งนำผลการศึกษามาพัฒนาบุคลากรในองค์กรโดยได้รูปแบบกิจกรรม กระบวนการ ที่เหมาะสมมาใช้ใน การพัฒนาและการวางแผน ให้สอดคล้องกับความพึงพอใจในงาน ความสุขและคุณภาพชีวิตของบุคคลากรสาธารณสุขจังหวัดพะเยาอย่างต่อเนื่องต่อไป
ความเป็นมาและความสำคัญของปัญหา
การบริหารทรัพยากรมนุษย์ถือว่าเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งสำหรับการบริหารองค์การภาครัฐในปัจจุบัน เพราะมนุษย์จัดได้ว่า เป็นทรัพยากรทางการบริหารที่สำคัญ และการพัฒนาศักยภาพบุคลากรตลอดจนการจัดกระบวนการนั้นมีบทบาทในการทำให้บุคคลากรทำงานในหน้าที่ของตนและการดำเนินงานในองค์กรอย่างมีประสิทธิภาพ ดังคำว่า “ คนสำราญ งานสำเร็จ”(ว.วชิรเมธี ภิกขุ) และนำไปสู่ผลลัพธ์การพัฒนาองค์กร เนื่องจากผลกระทบจาก สถานการณ์ ทางด้านนโยบายการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมมีการเปลี่ยนแปลง หน่วยงานจึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีความรู้ความเข้าใจ และสามารถบริหารจัดการและพัมนาบุคลากรให้เกิดสัมฤทธิ์ผลและเป็นประโยชน์ในองค์กรมากที่สุดในขณะเดียวกัน บุคคลผู้ทำงานให้กับองค์กรเมื่อมี ความพึงพอใจในการทำงานและมีความสุข คุณภาพชีวิตที่ดีนั้น จะเกิดความจงรักภักดีต่อองค์กรและเต็มใจในปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล( จอร์จ และเลโอนาร์ค .2555 หน้า 557-578 ) จากการสำรวจความพึงพอใจในงานให้บริการสุขภาพแก่ประชาชนบุคคลกร สาธารณสุข ในจังหวัดพะเยา ใน5 ปีที่ผ่านมา ปี พ.ศ. 2552-2555 พบว่า มีความพึงพอใจในงานและ ความสุขร้อยละ 78 , 78.89 ,77.85 และ80.02ตามลำดับ และผลการศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อความสำเร็จในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ด้านความพึงพอใจ ความสุข และคุณภาพชีวิต ของบุคลากรสาธารณสุขจังหวัดพะเยา ปี 2555พบว่าระดับความพึงพอใจต่อความสำเร็จการบริหารงานบุคลากรสาธารณสุข ร้อยละ 68.55 มีความสุขในงานและคุณภาพชีวิต ร้อยละ 73.18 เพื่อการบริหารและพัฒนาบุคลากรโดยจัดให้มีแนวทางในการวางแผนการจัดกิจกรรมต่างๆให้เหมาะสม สอดคล้องกับความพึงพอใจในการทำงาน ความสุข และคุณภาพชีวิต ของบุคลากรสาธารณสุขจังหวัดพะเยา ทั้งนี้ผลที่ได้จากการศึกษาจะนำไปปรับปรุง พัฒนากิจกรรม แผนงาน/โครงการ พัฒนาศักยภาพ สมรรถนะ ของบุคลากรสำนักงานสาธารณสุขพะเยา ต่อไป
นำผลการศึกษามาพัฒนาบุคลากรในองค์กรโดยได้รูปแบบกิจกรรม กระบวนการ ที่เหมาะสมมาใช้ใน การพัฒนาและการวางแผน ให้สอดคล้องกับความพึงพอใจในการทำงาน ความสุขและคุณภาพชีวิตของบุคคลากรสาธารณสุข สังกัดสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดพะเยา การสำรวจเบื้องตันในปี 2556ด้านความพึงพอใจในงาน ความสุข และคุณภาพชีวิตของบุคลากรสาธารณสุข ในจังหวัดพะเยาปัจจัยที่มีอิทธิพลในการบริหาร ในสังกัดสำนักงาน สาธารณสุขจังหวัดพะเยา จำนวน 62 คน เป็นชาย14 คนร้อยละ22.59เป็นหญิง48คนร้อยละ77.41 โดยใช้แบบสอบถาม ซึ่งได้สรุปผลดังนี้คือ
1.)ความพึงพอใจในด้านการงาน ด้านการบริหารองค์กร
มีคะแนนเฉลี่ย 3.24( ระดับมาก) ซึ่งส่วนใหญ่มีความพึงพอใจที่มีต่อสัมพันธภาพกับบุคลากรในหน่วยงานและการได้รับการยอมรับจากผู้ร่วมงานมีคะแนน 3.53 รองลงมามีความพึงพอใจที่มีต่อการสนับสนุนของผู้บังคับบัญชา ให้มีความก้าวหน้าในงานที่ท่านทำอยู่ในปัจจุบันและความพึงพอใจที่ท่านได้ ทำงานอย่างเต็มความรู้ความสามารถในความรับผิดชอบของท่านในหน่วยงานนี้ 3.46คะแนนความพึงพอใจที่มีต่อนโยบาย/มาตรการสร้างขวัญและกำลังใจในการทำงานให้กับบุคลากรของหน่วยงานและ.ความพึงพอใจที่มีต่อการจัดสภาพแวดล้อมการทำงานของหน่วยงานที่เอื้อต่อการทำงานการส่งเสริมอาชีวอนามัยสุขภาพ และความปลอดภัยมีคะแนน 2.93ระดับปานกลาง
2.)ความสุขและคุณภาพชีวิต กับการพัฒนาตนเอง มีคะแนนเฉลี่ย 3.38 (ระดับมาก)
ส่วนใหญ่มีความรู้สึกว่ามีความสุขกับการได้เลี้ยงดูและให้ความช่วยเหลือบุคคลในครอบครัวให้มี
ความเป็นอยู่ที่ดีมีคะแนน 3.8 รองลงมามีความรู้สึกว่ามีความสุขกับการได้พักผ่อนกับครอบครัว ในวันหยุดงาน 3.73 และมีความรู้สึกว่ามีความสุขกับการได้ช่วยเหลือผู้อื่นสงเคราะห์เกื้อกูล ด้านเวลาและทรัพย์สินโดยไม่หวังสิ่งตอบแทน. และคิดว่ามีความละอาย ต่อการเบียดเบียน ความเห็นแก่ตัว การสร้างความเดือดร้อน ให้กับตนเองและผู้อื่น มีคะแนน 3.66 ส่วนคะแนนที่มีระดับน้อยมีความรู้สึกมีความสุขกับการได้ทำงานในตำแหน่งและหน้าที่ของท่านที่ทำอยู่ในปัจจุบันนี้ มีคะแนน 2.8 และ คิดว่าการมีเงินมาก ร่ำรวยในทรัพย์สินทำให้มีความสุขในชีวิต มีคะแนน 2.93
3.)ความคิดเห็นต่อการบริหารและพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ของจังหวัดพะเยา
มีคะแนนเฉลี่ย1.85(ระดับปานกลาง) คะแนนระดับมากได้แก่การที่บุคลากรในหน่วยงานมีความซื่อสัตย์ ซื่อตรงต่อ หน้าที่ ความรับผิดชอบต่อหน่วยงานและบุคลากรในหน่วยงานมีการรักษาผลประโยชน์ทรัพย์สินของส่วนรวมมีคะแนน 2.06 รองลงมา บุคลากรในหน่วยงานได้รับโอกาสให้ได้พักผ่อน มีเวลาส่วนตัวและวันลาที่เหมาะสมตามความต้องการและบุคลากรได้รับการส่งเสริมให้โอกาสให้ได้ปฏิบัติหน้าที่ ตามศักยภาพอย่างเต็มความสามารถและความถนัดมีคะแนน 1.93คะแนนระดับน้อยคือการที่หน่วยงานมีการส่งเสริมบุคลากร และให้โอกาสการพัฒนา ศักยภาพ ความรู้ และการศึกษาต่อเนื่องและการมีส่วนร่วมในการทำกิจกรรมร่วมกันของบุคคลต่างๆ ในที่ทำงาน มีคะแนน 1.73
ส่วนความคิดเห็นด้านอื่นๆซึ่งเป็นปัจจัยที่เป็นข้อพิจารณาในการนำมาเป็นแนวทางการบริหาร
งานบุคคลได้แก่ด้านการงานที่มีผลต่อความพึงพอใจความสุขและคุณภาพชีวิตคือความภาคภูมิใจในตัวเองที่ได้ใช้ความรู้ความสามารถนาการปฏิบัติงานของบุคคลากรการสนับสนุนของผู้บังคับบัญชาและสัมพันธ์ภาพกับบุคลากรในหน่วยงานด้านความสัมพันธ์ในครอบครัวที่มีผลต่อความพึงพอใจ ความสุขและคุณภาพชีวิตของบุคลากร คือได้ดูแลเอาใจใส่คนในครอบครัวความสัมพันธ์ในครอบครัวอบอุ่นและการมีเงินพอใช้ในครอบครัวตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงด้านสัมพันธภาพกับผู้อื่น และสังคมคือ การพูดคุยสื่อสารกับผู้ร่วมงานได้อย่างเข้าใจ การได้ร่วมกิจกรรมกับเพื่อนร่วมงาน การได้ช่วยเหลือผู้อื่นในสังคมในยามที่มีโอกาส และ เป็นที่ยอมรับของคนในองค์กร การช่วยเหลือผู้ตกทุกข์ได้ยากเท่าที่พอจะช่วยได้การมีโอกาสได้ไปปฏิบัติธรรมและทำความดี ด้านที่เกี่ยวกับตัวตน ของตนเอง คือการมีครอบครัวที่อบอุ่นมีบ้านเป็นของตนเอง การได้ดูแลบิดา มารดาตอนชราภาพ ได้ทำงานประสบผลสำเร็จมีความเจริญก้าวหน้าในหน้าที่การงานและมีโอกาสพัฒนาความรู้ของตนเองด้านกิจกรรมต้องการให้หน่วยงานจัดให้ ซึ่งกิจกรรมนั้นทำให้เกิดแรงจูงใจ การสร้างความรัก ความสามัคคีในที่ทำงาน คือการจัดประชุม การพัฒนาองค์กร อบรมคุณธรรม จริยธรรม ของราชการ จรรยาบรรณวิชาชีพ การจัดกิจกรรมนันทนาการในหน่วยงานพิจารณาความดีความชอบที่เป็นธรรมได้รับการดูแลด้านขวัญกำลังใจอย่างเหมาะสม และอื่นๆ ซึ่งมีความแตกต่างตามสถานะความต้องการของบุคคล ผลการสำรวจครั้งนี้นำไปเป็นแนวทางการพัฒนาบุคลากรที่เหมาะสมกับบริบทของหน่วยงานและนโยบาย
1.ปรับระบบการทำงานโดยจัดโอกาสให้ทำงานร่วมกันเป็นทีมคละกันระหว่างกลุ่มงาน
2.สร้างทีมงานระหว่างกลุ่มงานโดยไม่เอางานเป็นตัววัด
จิตอาสา บำเพ็ญประโยชน์ร่วมกัน
3.มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ภายในองค์กร
การมีส่วนร่วมของเจ้าหน้าที่ทุกสาขาวิชาชีพเมื่ออยู่ในองค์กรเดียวกันก็มีส่วนร่วม ร่วมแรง ร่วมใจ ที่ทำงานเป็นเสมือนคนในครอบครัวเดียวกัน
-ผู้บริหารให้การสนับสนุน ลดระยะห่าง คนสำราญ งานสำเร็0 งานสำเร็จ คนเป็นสุข
-ได้เสนอผลการศึกษาแลกเปลี่ยนในการเสนอผลงานการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมหน่วยงานสาธารณสุข
จัดกิจกรรมส่งเสริมความสามัคคี กีฬา ชมรมตามความชอบ ได้แก่ดนตรี ออกกำลัง วาดรูป การร่วมกิจกรรมตามประเภณีในท้องถิ่น การรับประทานอาหารร่วมกัน การศึกษาดูงาน การอบรมการพัฒนาจิตแนวพระพุทธศาสนา อื่นๆ
